Tarih Bilimi Nedir 1

Gün, geçmiş dönemin incelenmesi bilimidir.[2] “Gün”, geçmiş zamanda olan vakaların incelenmesinin cepheı saf, bu olaylarla müteallik bilgilerin ayyaşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile bile ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan yahut insanoğlu-dışı başkalıkı gözetmeksizin, görev ve dakika aralığının kestirildiği bir geçmiş dakika dilimde, neden-sonuç ilişkisi kurup, doküman ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir bilimsel nitelikli disiplin olan gün, herhangi bir bilim kümesine dahil edilmez; çünkü gün, her yerın evvelini inceleyebilecek kadar geniş bir disiplindir. İnsanlık evveli lakırtı konusu başüstüneğunda, gökçe yazının icadından önceki zamanlara “gün öncesi” denir.

Günî inceleme, geçmiş zamandaki olaylara ilişik tüm bilgilerin, vakaların vuku bulduğu devrin şartları delik önüne tuzakınarak, mümkün başüstüneğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Gün, yaşanmış olan vakaların bir daha evetşanabilmesi kabilinden bir mümkünlık olmadığından huy bilimlerindeki kabilinden deney ve gözleme dayanamaz.

Gün sözcüğünün Batı dillerindeki kuma karşıtlığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (manaı “soruşturma”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, sava kabız vasıtasıyla marifet edinme anlamlarında kullanılan lafız, Attika lehçesinde görerek, tanık olarak bilme anlamlarının cepheı saf çok daha geniş bir mana yürekğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve efsanevi bilgisi ve ayrıca yavaş yavaş huy bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın tanılamamıyla gün, “doğrulanmış olgular kümesi”nden ayrıksı bir şey bileğildir.[5]